Japońskie symbole w postaci zwierząt (opis)

Zapraszam na kolejną notatkę, tym razem o symbolice. :)


Zwierzęta, jako symbol Japonii...

Generalnie, wczesne mity japońskie, oparte na wierzeniach shinto, nie przedstawiają zwierząt jako bogów, chociaż czasami różne stworzenia są wspominane w opowieściach o bóstwach. Najprawdopodobniej najsłynniejszym przypadkiem jest Inari, bóstwo ryżu, które potrafiło przybierać postać lisa. Jednak, jest wiele zwierząt, które występują w japońskich legendach.

Wiele z tych legend było używanych przez gawędziarzy, aby przedstawić swoim słuchaczom ważne wartości moralne, takie jak szacunek dla przodków, bycie prawdomównym, czy uczciwym.
Bimbomushi

Kornik
Nazwa oznacza „pluskwa ubóstwa”. Bibomushi uważane są za omen lub znak nachodzącej nędzy i związane są z Bimbogami.



Borsuk
Dzikie stworzenie, które czasami pojawia się w japońskim folklorze jako złośliwe zwierzę, które potrafi przybrać różne postaci, również i człowieka.
W jednej ze znanych opowieści, borsuk odwiedza buddyjską świątynię i próbuję się tam ukryć przybierając postać czajnika. W tej opowieści borsuk pomaga kapłanowi z świątyni. W innych historiach borsuki czasami są złe. Jedna ze sławnych japońskich legend opowiada o króliku, który walczy z borsukiem, który dręczył rolnika.



Karp
Symbol młodości, odwagi, wytrwałości i siły. Uczeni sugerują, że te przymioty są przypisywane tej rybie z powodu wysiłku jaki wkłada płynąc pod prąd w górę rzeki podczas okresu rozrodczego.
Karp pojawia się w wielu legendach, często jako potwór. Mówi się, że wielki karp żyje w jeziorze Biwa, a żywi się ludźmi, którzy tam utonęli. Jezioro Biwa jest jednym z największych jezior w Japonii. Leży ono w zachodnio-centralnym Hosnshu, niedaleko Kioto.
W dawnych czasach, niektóre japońskie dzieci słyszały legendę o karpiu, który dał początek światu. Budząc się, wielki karp potrząsał ogonem i uderzał nim mocno w wodę wynurzając się na powierzchnię wody. Według tej legendy, dzięki przebudzeniu się karpia powstała Japonia.


Kot
Koty pojawiają się czasami w japońskich legendach jako złe i podstępne stworzenia. Mogą zmieniać swój kształt, żeby wyglądać jak ludzie. Ale nie wszystkie koty są złe. Nawet dzisiaj maneki neko, albo przywołujący kot, jest talizmanem szczęścia, który pomaga sprzedawcom przywoływać klientów do sklepów.



Krab
Kraby czasami pojawiają się w japońskich legendach, szczególnie w tych, które powstały w osadach leżących blisko morza. Jedna z najbardziej lubianych i sławnych legend opowiada o młodej dziewczynie, która uratowała kraba przed zjedzeniem.

Historia zaczyna się od małej dziewczynki, która kupuje kraba od rybka. W ten sposób krab zostaje uratowany i może wrócić do morza. W międzyczasie ojciec dziewczynki napotyka się na węża, który właśnie zjada żabę. Ojciec próbuje uwolnić żabę, ale mu się to nie udaje. Wtedy ojciec składa wężowi brzemienną w skutkach propozycję: jeśli wąż wypuści żabę, pozwoli mu ożenić się z jego córką.

Ku zdumieniu ojca, wąż wypuszcza żabę. Wieczorem, tego samego dnia, młody mężczyzna puka do drzwi ojca. Kiedy ojciec otwiera drzwi, od razu wie, że jest to wąż w ludzkiej postaci. Nie wiedząc co ma robić, ojciec mówi wężowi w ludzkiej postaci, aby wrócił za kilka dni. Następnie z wielkim żalem wyjaśnia swojej córce co się stało i mówi jej, że nie ma innego wyboru jak tylko wyjść za mąż za węża.

Dziewczynka jest przerażona. Idzie do swojej sypialni i zamyka się w niej w lęku o swoją przyszłość.

Kilka dni później wąż przychodzi ponownie, ale w swojej naturalnej formie. Ignoruje ojca i dobija się do drzwi sypialni dziewczyny, żądając, aby jego narzeczona wyszła do niego. W środku dziewczynka płacze z rozpaczy. Bogowie, których zawsze darzyła szacunkiem, oddaniem i kierowała do nich swoje modlitwy, wydawali się zapomnieć o niej.

W rzeczywistości jednak tak nie było. Nagle na zewnątrz rozległ się głośny hałas. Gdy wąż atakował dziewczynę, drzwi domu otworzyły się na oścież i do środka weszło tysiące krabów. Kraby zniszczyły węża i uratowały dziewczynę, która wcześniej uratowała ich brata.

Królik
Króliki lub zające pojawiają się w wielu japońskich legendach, zwykle pomagają rodzajowi ludzkiemu. W historii pochodzącej z Kojiki, królik podstępem sprawił, aby krokodyle przewiozły go z wyspy Oki na stały ląd. W rozrachunku zając traci futro. Pomaga mu Ohkuninushi, młody człowiek, który przy użyciu pyłku kwiatowego sprawia mu nowe białe futerko. Wdzięczny królik pomaga później Ohkuninushiemu w zdobyciu ręki księżniczki.

W innej opowieści królik pomaga w pomszczeniu śmierci starej kobiety oszukując sprytnego borsuka. Borsuk nie tylko zabił kobietę, ale zrobił z niej też zupę i podstępem sprawił, że mąż kobiety ją zjadł. Kary królika są bardzo okrutne: królik przypala borsuka i przykleja czerwony papier na jego ranach, ciągle udając jego przyjaciela. Później królik zabija złego borsuka. Jego poczynania są usprawiedliwione, gdyż borsuk musi być ukarany za swe złe uczynki.


Larwa jedwabnika
Powstanie larw jedwabnika i ich nici są składowymi na następną znaną japońską legendę. Według legendy, ojciec młodej kobiety był zły na nią, ponieważ najbardziej na świecie kochała konia, który należał do ich rodziny. Dlatego ojciec zabił konia.

Gdy koń był martwy, ojciec zdarł z niego skórę i powiesił ją na drzewie. Córka znalazła ją i założyła ją na siebie na kształt płaszcza czy sukienki. W magiczny sposób poszybowała w powietrze i nikt już więcej jej nie widział. Kilka dni później larwy jedwabnika spadły z nieba na drzewo morwowe. Mówiono, że to są powracające dusze dziewczyny i jej męża konia. Ojciec i matka dziewczyny dbali o larwy i w ten sposób narodził się przemysł jedwabny.

Lis
Lisy często pojawiają się w japońskich legendach. Wiele lisów potrafi zamienić się w człowieka lub go udawać. Zwykle przyjmują postać pięknej kobiety. Większość z nich wyrządza szkody lub skłania mężczyzn do grzechu. Na przykład, historia pochodząca z Konjaku (12-to wieczny zbiór legend) mówi o mężczyźnie, który zostawił swoją rodzinę po tym jak został omamiony przez lisa. Kiedy go uratowano musiał zostać poddany ceremonii oczyszczenia, aby wrócić do zdrowych zmysłów. Modlił się za nim także mnich i poddano go magii Onmyō.

Wyjątek stanowią lisy związane z Inari, bogiem ryżu. Inari często przybiera postać lisa. W języku japońskim lis to kitsune.
Małpa


Małpy pojawiają się w różnych mitach i legendach jako pomocnicy. Np. w historii o Momotaro, bohaterowi pomaga małpa.




Motyl
Motyl jest czasami używany w japońskiej sztuce jako symbol duszy. Innym owadem, który ma takie znaczenie jest ważka.

Przechodzenie z jednej formy w następną jest częścią naturalnego cyklu życia motyli. Metamorfoza ta jest idealną metaforą dla buddyjskich założeń dotyczących duszy i istnienia. W ciągu swojego istnienia dusza pozostaje stała, nie ważne jaką formę przyjmie po reinkarnacji. Prawda może mieć wiele form, ale jej istota i piękno są niezmienne.

Motyle są także symbolami szczęścia. Np. kokardki w kształcie skrzydeł motyli, mają przynosić szczęście nowożeńcom.
Oczywiście motyle są piękne same w sobie. W Japonii jest 265 gatunków motyli, a artyści rozkoszują się w odtwarzaniu ich piękna.


Pająk
Pająki i „ziemne pająki” funkcjonują jako wrogowie w Kojiki, książce poświęconej wczesnej historii Japonii, która jest skarbnicą mitów shinto. Uczeni spekulują na temat pierwotnego znaczenia słowa pająk, które mogło nie mieć nic wspólnego z potworami lub pajęczakami, ale oznaczało lodzi nie należących do klanu Yamato.


Stonoga
Stonogi to owady z wieloma nogami [jak sama nazwa wskazuje :roll:]. Można je spotkać na całym świecie. W japońskich mitach i legendach, stonogi czasami prezentowane są jako straszne potwory. W takich opowieściach są one wielkimi, silnymi bestiami, które odgrywają rolę niebezpiecznych stworzeń, tak samo jak smoki w legendach opowiadanych w innych krajach azjatyckich lub na zachodzie.

Jedna ze starych legend opowiada o wielkiej stonodze, która żyła w górach niedaleko jeziora Biwa. Potwór, który pożerał ludzi, był postrachem okolicznych wsi. Jednak Król Smoków z jeziora Biwa wezwał bohatera – Hidesato i poprosił go, aby zabił wielką stonogę. Bohater wystrzelił strzałę z łuku, prosto w mózg potwora i zabił go. W nagrodę Hidesato dostał magiczny worek ryżu. Nie ważne ile ryżu wzięło się z worka, w magiczny sposób worek napełniał się z powrotem. Magiczny worek zapewnił rodzinie Hidesato wyżywienie na wiele wieków.

Ważka
Według legendy dusza zmarłego może przybrać postać ważki, szczególnie podczas Bon – buddyjskiego Dnia Zmarłych.

Yasha
Nietoperz wampir. Niektórzy wierzą, że nietoperze są reinkarnacją dusz kobiet, które za życia przesiąkły złością.

Na podstawie Japanese Mythology A to Z, autor Jeremy Roberts.

Komentarze