Witaj, przed Tobą i mną długa lekcja, ale nie zrażajmy się, wystarczy, że podejdziemy do tego jak do czegoś co chcemy, lubimy i tak dalej... :)
Dzisiaj chciałabym naruszyć temat dosyć ważny...czyli partykuły.
Jeżeli nawet z języka polskiego, nie wiesz czym jest partykuła to Cię wyręczę i nie będziesz, musiał/a wpisywać w google. O to definicja niżej...
Partykuła – niesamodzielny (nieposiadający samodzielnego znaczenia) wyraz lub morfem (tzw. wyrazek), nadający wypowiedzeniom zabarwienie znaczeniowe lub uczuciowe. Partykuły są nieodmiennymi częściami mowy.
Jeżeli użyć metafory i przyrównać całość danej wypowiedzi do budynku, zdanie do ściany jako części tego budynku, z kolei słowa wchodzące w skład tego zdania do cegieł, to wtedy partykuły będą cementem spajającym owe cegły. Bez tych drobnych części zdania niemożliwe jest skonstruowanie zdania. To oczy
Tak jak w gramatyce języka polskiego mamy mnóstwo rodzajów końcówek wyrazów w zależności od przypadków, całą masę regułek i jeszcze więcej wyjątków, to w języku japońskim sprawa ta bardzo się upraszcza. Zamiast tychże końcówek wyrazów używane są pojedyncze znaki hiragany będące samodzielnymi (choć same w sobie nie mającymi znaczenia) częściami mowy - partykułami. Być może to określenie wygląda na skomplikowane, jednak już wkrótce przekonasz się, że tak naprawdę nazwa "partykuła" jest tu jedyną skomplikowaną rzeczą.
は wskazuje w zdaniu podmiot będący tematem zdania, czyli głównym bohaterem, o którym to zdanie traktuje. Jak już wspomniałem przy okazji ćwiczenia liczebników, znaczenie は tłumaczymy nastepująco:
Często część będąca tematem zdania jest pomijana, jeżeli z kontekstu rozmowy wynika jednoznacznie, że właśnie na ten temat toczy się rozmowa. Jest to dla nas jak najbardziej zrozumiałe, jeżeli przyrównamy to do języka polskiego:
Jeśli w pierwszym zdaniu użyty był rzeczownik z postpozycją wa, w kolejnych zdaniach pomija się temat. Tu użyliśmy kilku innych partykuł, o których wspomnę za chwileczkę.
Jeśli temat zostaje w ogóle pominięty i nie wynika on bezpośrednio z kontekstu, oznacza to, że wypowiedź dotyczy pierwszej osoby.
Jeszcze jedna uwaga niezwiązana co prawda z partykułami, ale z wymową です: nie wymawiamy go raczej jako "desu", a bardziej jak "des".
Partykuła が również określa podmiot lub też dopełnienie. Często będziemy musieli rozstrzygnąć, którą z dwóch: は czy が powinniśmy w danym momencie zastosować. Po tej lekcji powinno to być dużo łatwiejsze.
Spójrz zatem na zastosowania tej partykuły, szczególnie śledząc przykłady - wtedy najłatwiej zrozumieć, jak należy stosować tę partykułę.
Partykuła と łączy dwa rzeczowniki będące na równi bohaterami jednego zdania. Wtedy kiedy po polsku chcemy powiedzieć o X i Y, użyjemy właśnie tej partykuły:
Inne znaczenie, ale podobne do powyższego, to "razem z".
Ta partykuła z kolei jest odpowiednikiem polskiego "nie?" na końcu zdania w mowie potocznej. W przeciwieństwie jednak do języka polskiego, w języku japońskim możemy używać partykuły ね również w sytuacjach bardziej oficjalnych.
Podobnie jak partykuła よ, tak również ね dodaje zdaniu naturalności, jednak w przeciwieństwie do tej pierwszej, ね osłabia nieco znaczenie, dodając coś w rodzaju polskiego "nieprawdaż?".
Na koniec porównajmy jeszcze obydwie partykuły よ oraz ね:
Jak zwykle namawiam do tworzenia własnych przykładów.
Zrozumienie tematu partykuł japońskich jest niezwykle ważne, jeżeli chcemy mówić po japońsku. Zatem - ćwiczmy i zapamiętujmy!
Partykuła の określa przynależność, własność. Mówiąc "A の B" mamy na myśli, że B należy do A, czyli inaczej A jest właścicielem B.
Dlatego jest ona nazywana partykułą dzierżawczą, co jednak brzmi dużo bardziej skomplikowanie, niż jest naprawdę. Spójrz na przykład, a wszystko będzie jasne:
Dzisiaj chciałabym naruszyć temat dosyć ważny...czyli partykuły.
Jeżeli nawet z języka polskiego, nie wiesz czym jest partykuła to Cię wyręczę i nie będziesz, musiał/a wpisywać w google. O to definicja niżej...
Partykuła – niesamodzielny (nieposiadający samodzielnego znaczenia) wyraz lub morfem (tzw. wyrazek), nadający wypowiedzeniom zabarwienie znaczeniowe lub uczuciowe. Partykuły są nieodmiennymi częściami mowy.
Rodzaje partykuł
- mnożna: razy
- ograniczająca: tylko
- przecząca: nie, ani (Ani mi się śni!)
- przypuszczająca: by, chyba
- pytająca: czy, -li (Znaszli ten kraj? Czy muszę to robić?)
- rozkazująca: niech, niechaj
- twierdząca: tak
- wątpiąca: bodaj
- akcentująca: się (Pisze się)
- wzmacniająca: -że, -żeż, no, -ż (Chodź no! Mówże!)
- życząca: oby (Oby się tak stało!)
は - co oznacza ten znaczek?
は wskazuje w zdaniu podmiot będący tematem zdania, czyli głównym bohaterem, o którym to zdanie traktuje. Jak już wspomniałem przy okazji ćwiczenia liczebników, znaczenie は tłumaczymy nastepująco:
X は - jeżeli chodzi o X
jak na przykład w zdaniu:
gdzie なつ (lato) jest podmiotem tego zdania. Zwróć uwagę na to, że です jest umiejscowione zawsze na końcu zdania. Jak zabrzmiałoby to zdanie po polsku, ale z zachowaną kolejnością wyrazów? Tak, brzmiało by dość dziwnie: "Lato gorące jest". Taka jest jednak kolejność w zdaniu japońskim i tak musimy to zapamiętać.
なつ は あつい です。
natsu wa atsui desu
- Gdzie jest Tomek?
- (Tomek jest) W domu.
Ponieważ z pytania wynika, że mowa jest o Tomku, to w odpowiedzi można część "Tomek jest" (czyli w rozumieniu "Jeżeli chodzi o Tomka, to...") spokojnie pominąć.
Jak więc będzie wyglądać ten krótki dialog po japońsku? Zobaczmy:
Jak więc będzie wyglądać ten krótki dialog po japońsku? Zobaczmy:
- トメック は どこ です か。
Tomek wa doko desu ka?
- いえ に います。
ie ni imasu.
Jeśli w pierwszym zdaniu użyty był rzeczownik z postpozycją wa, w kolejnych zdaniach pomija się temat. Tu użyliśmy kilku innych partykuł, o których wspomnę za chwileczkę.
Jeśli temat zostaje w ogóle pominięty i nie wynika on bezpośrednio z kontekstu, oznacza to, że wypowiedź dotyczy pierwszej osoby.
Jeszcze jedna uwaga niezwiązana co prawda z partykułami, ale z wymową です: nie wymawiamy go raczej jako "desu", a bardziej jak "des".
______________________________________________________________________________
が - co oznacza ten znaczek?
Partykuła が również określa podmiot lub też dopełnienie. Często będziemy musieli rozstrzygnąć, którą z dwóch: は czy が powinniśmy w danym momencie zastosować. Po tej lekcji powinno to być dużo łatwiejsze.
Spójrz zatem na zastosowania tej partykuły, szczególnie śledząc przykłady - wtedy najłatwiej zrozumieć, jak należy stosować tę partykułę.
Bohater akcji
が używane jest do wskazania przedmiotu, którego dotyczy akcja opisana na przykład czasownikiem.
gdzie wyraz きました jest czasem przeszłym od wyrazu きます (forma uprzejma; forma podstawowa to くる czyli "przybyć, przyjechać, przyjść". Nie musisz tego zapamiętać teraz, skup się raczej na zrozumieniu partykuły.
たべた - czas przeszły od たべる - jeść - obydwa wyrazy w formie prostej.
Potwierdzenie obecnościWtedy, gdy wskazujemy, że jakiś przedmiot czy osoba znajduje się czy jest obecna lub też temu zaprzeczamy, stosujemy następującą konstrukcję: rzeczownik +が+ aru (iru). O zaprzeczeniach powiemy sobie innym razem, teraz pokażę tylko potwierdzenie obecności rzeczy (przedmiot martwy) i osoby (ożywiony). Podział ten wynika z tego, że w zależności właśnie od tego czynnika używamy innego słowa:
Poniżej przytoczę dwa przykłady, są one w formie zwykłej (nieuprzejmej):
Zwróć uwagę, że w japońskim o posiadaniu czegoś mówi się raczej, że to coś po prostu jest, niż że to mamy. Poniżej zamieszczone przykłady wyjaśnią zastosowanie obydwu partykuł は i が:
Poniżej jeszcze jeden przykład, będący niemal tym samym zdaniem co powyższe, jednak tym razem odwracający podmiot:
Przymiotnik すき łączy się zwykle z partykułą が, a nie z を, co nam może wydawać się bardziej logiczne:
gdzie すき oznacza lubić, uwielbiać. Tak na marginesie, jak powiedzieć po japońsku: "kocham cię"? "Kocham cię" po japońsku brzmi だいすき です - gdzie だい to przedrostek o znaczeniu "duży, ogromny".
Ta część lekcji o partykułach nie jest najłatwiejsza, upewnij się więc, czy dobrze zrozumiałeś/aś jej ideę.
が używane jest do wskazania przedmiotu, którego dotyczy akcja opisana na przykład czasownikiem.
ともだち が きました。
tomodachi ga kimashita
だれ が たべた？
dare ga tabeta?
たべた - czas przeszły od たべる - jeść - obydwa wyrazy w formie prostej.
Potwierdzenie obecnościWtedy, gdy wskazujemy, że jakiś przedmiot czy osoba znajduje się czy jest obecna lub też temu zaprzeczamy, stosujemy następującą konstrukcję: rzeczownik +が+ aru (iru). O zaprzeczeniach powiemy sobie innym razem, teraz pokażę tylko potwierdzenie obecności rzeczy (przedmiot martwy) i osoby (ożywiony). Podział ten wynika z tego, że w zależności właśnie od tego czynnika używamy innego słowa:
いる - jest (rzeczowniki ożywione: ludzie, zwierzęta)
ある - jest (rzeczowniki nieożywione: rośliny, przedmioty)
おかね が ある
okane ga aru?
だれ が いる？
dare ga iru?
にほん は なつ が あつい です。
Nihon wa natsu ga atsui desu.
カシャ は かみのけ が ながい です。
Kasia wa kaminoke ga nagai desu.
かみのけ が ながい ひと は カシャ です。
Kaminoke ga nagai hito wa Kasia desu.
ロメック は すし が すき です。
Romek wa sushi ga suki desu.
gdzie すき oznacza lubić, uwielbiać. Tak na marginesie, jak powiedzieć po japońsku: "kocham cię"? "Kocham cię" po japońsku brzmi だいすき です - gdzie だい to przedrostek o znaczeniu "duży, ogromny".
Ta część lekcji o partykułach nie jest najłatwiejsza, upewnij się więc, czy dobrze zrozumiałeś/aś jej ideę.
_______________________________________________________________________________
に - co oznacza ten znaczek?
Partykuła に może mieć kilka funkcji w zdaniu:
Cel
Docelowy punkt w zdaniu, które wskazuje na ruch (np. iść, jechać) oznaczony jest przez に:
Przy czym celem może być nie tylko miejsce, ale również np. osoba:
Czas
Przez に oznacza się również czas, w którym dane wydarzenie się odbywa:
Lokacja
Oprócz powyższych zastosowań partykuły に używamy również wtedy, gdy chcemy powiedzieć, że coś znajduje się w danym miejscu:
Docelowy punkt w zdaniu, które wskazuje na ruch (np. iść, jechać) oznaczony jest przez に:
パーティー に いく
Paatii ni iku.
いえ に かえります
ie ni kaerimasu.
ここ に きて！
koko ni kite!
だれ に いった?
dare ni itta?
おかあさん に あげた.
okaasan ni ageta.
Czas
Przez に oznacza się również czas, w którym dane wydarzenie się odbywa:
きんようび に いく
kinyoubi ni iku.
ごじ に たべる
goji ni taberu.
Lokacja
Oprócz powyższych zastosowań partykuły に używamy również wtedy, gdy chcemy powiedzieć, że coś znajduje się w danym miejscu:
でんわ は あそこ に ある
denwa wa asoko ni aru.
トメック は がっこう に います
Tomek wa gakkoo ni imasu.
________________________________________
へ - co oznacza ten znaczek?
Zamiast partykuły に w odniesieniu do celu możemy również zastosować partykułę へ (UWAGA! czytamy ją jako "e", bez "h" na początku!).
Pamiętajmy jednak, że zamiana に na へ może być dokonana jedynie wtedy, gdy chodzi o cel, nigdy o czas czy lokację.
いえ へ かえります
ie he kaerimasu.
______________________________________________________________________________
で - Co oznacza ten znaczek?
Partykułą で wyraża się miejsce, w którym odbywa się czynność:
Za pomocą tej partykuły możemy również pokazać sposób, w jaki coś zostało zrobione:
Ponieważ partykuły に oraz で są często mylone, zapamiętajmy:
トメック は いえ で たべる。
Tomek wa ie de taberu.
モニカ は がっこう で ほん を よみます.
Monika wa gakkoo de hon wo yomimasu.
はし で たべる.
hashi de taberu.
くるま で きた.
kuruma de kita.
X に ある - być w X
Y で する - robić coś w Y
Y で する - robić coś w Y
_________________________________________________________________________________
と - co oznacza ten znaczek?
Partykuła と łączy dwa rzeczowniki będące na równi bohaterami jednego zdania. Wtedy kiedy po polsku chcemy powiedzieć o X i Y, użyjemy właśnie tej partykuły:
ポーランドご と にほんご を はなせます。
Poorandogo to nihongo wo hanasemasu.
カシャ と トメック は がっこう に います。
Kasya to tomekku wa gakkou ni imasu.
_______________________________________
も - co oznacza ten znaczek?
Wtedy, gdy chcemy użyć znaczenia "również" czy "także", sięgniemy po partykułę も.
Pragnę jeszcze zwrócić uwagę, że partykuły w zależności od potrzeb można łączyć. Na przykład kiedy chcemy powiedzieć, że "ja również (も) byłem w (に) jakimś miejscu":
Dwie ostatnie partykuły nie są może związane z gramatycznymi odmianami, ale za to nadają wypowiedzi zabarwienie emocjonalne i powodują, że jest ona bardziej naturalna. Stosujemy je zwykle na końcu zdania.
モニカ は ポーランドじん です。 カシャ も ポーランドじん です。
Monika wa poorandojin desu. Kasya mo poorandojin desu.
スーパー に も いきました。
suupaa ni mo ikimashita.
Dwie ostatnie partykuły nie są może związane z gramatycznymi odmianami, ale za to nadają wypowiedzi zabarwienie emocjonalne i powodują, że jest ona bardziej naturalna. Stosujemy je zwykle na końcu zdania.
_________________________________________________________________________________
Ta partykuła ma charakter wzmacniający zdanie i jest bardzo często używana w mowie potocznej. Jej znaczenie możemy rozumieć jako "no przecież" lub "oczywiście, że...".
____________________________________________________________________________
よ - co oznacza ten znaczek?
Ta partykuła ma charakter wzmacniający zdanie i jest bardzo często używana w mowie potocznej. Jej znaczenie możemy rozumieć jako "no przecież" lub "oczywiście, że...".
あつい です よ。
atsui desu yo.
ね - co oznacza ten znaczek?
Ta partykuła z kolei jest odpowiednikiem polskiego "nie?" na końcu zdania w mowie potocznej. W przeciwieństwie jednak do języka polskiego, w języku japońskim możemy używać partykuły ね również w sytuacjach bardziej oficjalnych.
Podobnie jak partykuła よ, tak również ね dodaje zdaniu naturalności, jednak w przeciwieństwie do tej pierwszej, ね osłabia nieco znaczenie, dodając coś w rodzaju polskiego "nieprawdaż?".
この ほん は たかい です ね。
kono hon wa takai desu ne.
あつい です。
atsui desu.
あつい です よ。
atsui desu yo.
あつい です ね。
atsui desu ne.
Jak zwykle namawiam do tworzenia własnych przykładów.
Zrozumienie tematu partykuł japońskich jest niezwykle ważne, jeżeli chcemy mówić po japońsku. Zatem - ćwiczmy i zapamiętujmy!
________________________________________________________________________________
の - co oznacza ten znaczek
Partykuła の określa przynależność, własność. Mówiąc "A の B" mamy na myśli, że B należy do A, czyli inaczej A jest właścicielem B.
Dlatego jest ona nazywana partykułą dzierżawczą, co jednak brzmi dużo bardziej skomplikowanie, niż jest naprawdę. Spójrz na przykład, a wszystko będzie jasne:
カシャ の くつ
Kasia no kutsu.
トメック の かのじょ
Tomek no kanojo.
Partykuła の ma zastosowanie również wtedy, gdy mówimy o pochodzeniu przedmiotu, na przykład:
にほん の ほん
Nihon no hon.
dziękuję, super wyjaśnione!
OdpowiedzUsuń